Những ngày gần đây, thị trường thực sự có cảm giác "nhảy vọt lớn". Bitcoin giảm, vàng giảm, thậm chí cả thị trường Mỹ cũng không thoát khỏi. Cảm giác như tài sản toàn cầu đột nhiên mất đi sức hút, đồng loạt đi xuống.

Nhiều người cảm thấy bối rối — Nhật Bản chỉ tăng lãi suất một chút, sao lại ảnh hưởng đến tâm lý thị trường toàn cầu? Thực ra không phức tạp như vậy, chỉ là một trò chơi "chạy trốn vốn" quy mô lớn.

**25 năm "lợi tức không lãi" chơi ra 4 nghìn tỷ USD**

Trong suốt bốn phần tư thế kỷ qua, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản duy trì lãi suất gần bằng 0 hoặc âm. Nói cách khác, các tổ chức lớn quốc tế, quỹ phòng hộ có thể vay yên mà không phải trả phí. Loại lợi thế này, ai có thể bỏ qua?

Chiêu thức rất đơn giản: vay yên → đổi lấy đô la → mua Bitcoin, cổ phiếu Mỹ, vàng, những tài sản có lợi suất cao. Chỉ cần những tài sản này tăng giá, chi phí gần như bằng 0, toàn bộ chuỗi có thể vận hành liên tục. Hơn hai mươi năm, quy mô vốn "tay không bắt cóc vàng" này đã phình to đến gần 4 nghìn tỷ USD. Nghe có vẻ điên rồ? Nhưng thực sự đang xảy ra.

**Chính sách chuyển hướng, quy tắc chơi đã thay đổi**

Hiện tại, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản bắt đầu thắt chặt. Tín hiệu này mang nhiều ý nghĩa —

Thứ nhất, chi phí vay yên tăng vọt. Trước đây gần bằng 0, giờ phải trả lãi thật bằng tiền mặt. Thứ hai, đồng yên có thể tăng giá trị. Những tổ chức vay tiền ra ngoài, khi đổi lại yên để trả nợ sẽ phải chịu lỗ tỷ giá. Trong bối cảnh hai đòn này, những nhà đầu tư quốc tế đã chơi trong nhiều thập kỷ sẽ hoảng loạn.

Phản ứng của họ? Không phải ngồi họp phân tích, mà là — bán tháo. Bán Bitcoin, cổ phiếu Mỹ trong tay, nhanh chóng đổi lấy yên, trả hết nợ. Đây không phải là thị trường dự đoán giảm giá các tài sản này, mà là hành động tập thể bị buộc phải đóng vị thế.

**Thị trường có vẻ sụp đổ, thực ra đang "chảy máu"**

Những đợt giảm giá bạn thấy chủ yếu là dòng chảy ngược của dòng vốn 4 nghìn tỷ USD này. Khi dòng tiền đổ vào năm xưa đã nâng đỡ giá trị tài sản, nay rút ra sẽ gây ra cú sốc. Trong ngắn hạn, sự thay đổi lớn về cung cầu này khiến thị trường không kịp thích nghi, giá tự nhiên phải nhường bước.

Trong tình huống này, biến động sẽ rất dữ dội. Nhưng cần nhìn rõ — thứ thực sự thay đổi không phải là các yếu tố cơ bản của tài sản, mà là sự chuyển biến của dòng vốn bên ngoài. Mã code của Bitcoin không đổi, các công ty niêm yết trên Mỹ không thay đổi hoạt động, chỉ là dòng vốn kiếm lợi nhuận không còn dễ dàng vay mượn như trước nữa.

**Tiếp theo sẽ ra sao**

Trong ngắn hạn, chỉ cần Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tiếp tục tăng lãi suất, áp lực đóng vị thế này sẽ duy trì. Nhưng đây không phải là quá trình vô hạn. Khi các vị thế chênh lệch này được đóng hết, thị trường tiêu hóa hết cú sốc này, một cân bằng mới sẽ dần hình thành. Đến lúc đó, có thể sẽ xuất hiện những logic mới và cơ hội mới.

Cuối cùng, muốn nói rằng — Hiểu thị trường không phải để dự đoán tăng giảm, mà để rõ ràng những gì đang xảy ra phía sau. Những biến động lần này không sinh ra từ hư không, mà là kết quả tất yếu sau khi quy tắc chơi dài hạn thay đổi. Nhận thức rõ điều này, khi đối mặt với các biến động tiếp theo, chúng ta mới có thể bình tĩnh hơn.